Kateter peritoneal merupakan komponen penting dalam rawatan dialisis peritoneal (PD). Namun tanpa penjagaan kateter yang betul, ia boleh menjadi pintu masuk kepada jangkitan serius pesakit PD. Antara jangkitan yang paling berbahaya ialah peritonitis, yang sering berpunca daripada jangkitan tapak keluar kateter atau tunnel infection (jangkitan saluran subkutan).
Oleh itu, memahami dan mengamalkan langkah pencegahan jangkitan kateter adalah kunci untuk mengekalkan rawatan PD yang selamat dan berkesan di rumah.
Kenapa Jangkitan Kateter Berlaku?
Menurut garis panduan ISPD untuk peritonitis, punca utama jangkitan kateter PD termasuk:
- Teknik aseptik pertukaran larutan yang tidak betul
- Kebersihan tangan tidak mencukupi
- Penggunaan pembalut tidak steril
- Gagal mengesan tanda awal jangkitan kateter
📚 Rujukan: Li PKT, et al. Perit Dial Int. 2016;36(5):481–508
Tanda-Tanda Awal Jangkitan Kateter
Pesakit perlu peka terhadap:
- Kemerahan tapak keluar kateter
- Bengkak atau rasa sakit
- Lelehan cecair atau nanah dari kawasan kateter
- Demam ringan tanpa sebab
Langkah-Langkah Pencegahan Harian
✅ Cuci tangan sebelum sentuh kateter
• Gunakan sabun dan air suam
✅ Pakai pelitup muka ketika pertukaran
• Cegah pemindahan bakteria dari pernafasan
✅ Bersihkan tapak keluar dengan antiseptik
• Gunakan antiseptik seperti chlorhexidine
✅ Gunakan pembalut steril dan kering
• Elakkan guna semula atau pembalut basah
✅ Elak geseran pada kateter
• Hindari angkat barang berat atau memakai pakaian ketat
Latihan dan Pemeriksaan Berkala
Kajian menunjukkan bahawa latihan semula pesakit PD secara berkala boleh mengurangkan risiko jangkitan kateter. Pendidikan berterusan dan pengukuhan teknik adalah aspek penting dalam kejayaan terapi.
📚 Rujukan: Bernardini J, et al. Perit Dial Int. 2006;26(6):625–632
Artikel ini menyambung topik dari Penjagaan Harian Kateter PD: Langkah Kebersihan dan Keselamatan dan berkait dengan risiko komplikasi seperti dalam Komplikasi Lain Dialisis Peritoneal: Jangkitan, Hernia dan Langkah Pencegahan.
Penutup
Jangkitan kateter dialisis peritoneal boleh dicegah dengan amalan kebersihan harian yang konsisten dan teknik pengendalian yang betul. Sedikit kecuaian boleh menyebabkan gangguan rawatan PD dan risiko komplikasi yang lebih besar. Sentiasa peka terhadap perubahan, dapatkan bimbingan daripada jururawat PD, dan pastikan latihan anda dikemas kini secara berkala.
Rujukan:
-
1- Li PKT, et al. “ISPD Peritonitis Recommendations: 2016 Update.” Perit Dial Int. 2016;36(5):481–508. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5033625/
-
2- Bernardini J, Price V, Figueiredo A. “Peritoneal Dialysis Training: A Review.” Perit Dial Int. 2006;26(6):625–632. https://www.researchgate.net/publication/6748852_Peritoneal_Dialysis_Patient_Training_2006
-
3- National Kidney Foundation. “Preventing Infections in Peritoneal Dialysis.” https://www.kidney.org/kidney-topics/taking-care-your-peritoneal-dialysis-pd-catheter
